1- میگرن چیست؟
میگرن یک کلمه فرانسوی می‌باشد که از کلمه ی "همی گرن" یا "همی گرانیای" یونانی اقتباس شده است که یک حالتی از سردرد می‌باشد که در این نوع سردرد معمولاً یک نیمه ی سر گرفتار می‌باشد، ضربان دار است و معمولاً از قسمت پیشانی و گیجگاهی شروع می‌شود.
2- میگرن در چه افرادی بیشتر دیده می‌شود؟
شیوع سردرد(میگرن) 4 الی 6 درصد در افراد مذکر و 13 الی 17 درصد در افراد مونث جامعه می‌باشد. به عبارت دقیق‌تر در زنان امکان ابتلا به این بیماری نسبت به مردان بیشتر است. طبق آمارهای موجود دخالت مسایل ارثی و ژنتیکی در 60 الی 70 درصد این بیماران مشهود است. انتقال ژنتیکی این بیماری عمدتاً به صورت اتوزومال غالب و گاهی هم به صورت اتوزومال مغلوب می‌باشد.
سنینی که برای این بیماری در نظر می‌گیرند اساساً سنین قبل از بلوغ است. گاهی اوقات در کودکی و نهایتاً در سنین بعد از 50 سالگی (شروع یائسگی) هم ایجاد می‌شود.
3- علایم میگرن کدام است؟
این بیماری می‌تواند به صورت‌های مختلف خود را نشان دهد. علایم عصبی به‌صورت تاری دید و توهمات بینایی، گاهی اوقات کوری کامل و گذرا و در مواردی سایر علایم مانند اضطراب، تپش قلب، تعریق، بی‌اشتهایی و گاهی افزایش اشتها هم می‌تواند باشد.
این بیماری معمولاً یک نیمه ی سر را گرفتار می‌کند، ولی گاهی کل سر را نیز درگیر می‌کند. مدت حمله 2 تا 8 ساعت می‌باشد و در بعضی موارد تا 24 ساعت هم ممکن است طول بکشد (نوعی میگرن که استاتوس میگرن نام دارد 2 تا 3 روز طول می‌کشد).
بیماری بدین‌گونه اتفاق می‌افتد که قبل از سردرد، فرد ابتلا علایم قبل از سردرد مانند تهوع، استفراغ ، اشک ریزش، سرخی ملتحمه، پرخونی، ترشحات بینی را احساس می‌کند و سپس سردرد شروع می‌شود. میگرن به فواصل نسبتاً منظم یک تا دو هفته‌ای شروع می‌شود. ما بین این فواصل، بیماری خوش‌خیم می‌باشد. در اضطراب‌ها و استرس‌ها این موارد افزایش و در حین آرامش و خواب و استراحت کم می‌شود، ولی کاملاً از بین نمی‌رود.
4- درمان بیماری میگرن چگونه می‌باشد؟
چنان که پزشک مربوطه بعد از انجام آزمایشات مختلف و MRI و سی تی اسکن در موارد لزوم، به این نتیجه رسید که فرد دچار میگرن می‌باشد، درمان در مراحل اول با استفاده از تجویز داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی (NSAIDS)، آسپرین و استامینوفن کدئین شروع می‌شود. از داروهای ارگوتامین (ERGOTAMINE) و دهیدروارگوتامین (D-HYDROERGOTAMINE) هم استفاده می‌شود و در مواردی بتابلاکرها مانند پروپرانولول هم تجویز می‌گردد. در بچه‌هایی که میگرن مقاوم دارند از فنی تویین استفاده می‌شود.
5- آیا طب سنتی در درمان این بیماری موثر می‌باشد؟
در طب سنتی برای تمام سردردها از جمله میگرن درمان مناسبی وجود دارد و با استفاده از این روش تاکنون به نتایج مطلوب و قابل قبولی رسیده‌ایم که در بسیاری از موارد موفقیت آن از دیگر راه‌های درمانی بهتر بوده است. طب سنتی معتقد است که سردردها به 28 نوع مختلف تقسیم می‌شوند که میگرن یکی از این انواع می‌باشد.
به‌طور کلی سردرد در طب سنتی تعریف شده می‌باشد و یکی از این سردردها با میگرن مطابق می‌باشد. بیشتر افرادی که میگرن دارند، افرادی هستند که از نظر طب سنتی، افرادی سرد مزاج می‌باشند و این افراد، بیمارانی هستند که زود عصبی می‌شوند و به واسطه این عصبانیت، تغییراتی در طبع آنها ایجاد می‌شود که موجب سردرد خواهد شد. ما معتقدیم که این سردردها می‌تواند ناشی از سمومی باشد که در بدن این افراد وجود دارد. به عبارتی یکی از علل مهم میگرن سمومی است که به طور کامل و خوب از بدن این افراد دفع نمی‌شود. در این افراد معمولاً روده‌ها خوب کار نمی‌کنند و اکثراً دچار یبوست هستند. ما در طب سنتی در این گونه افراد مشکل یبوست را با دید جدی‌تری بررسی کرده و به درمان سریع آن اقدام می‌کنیم.
6- راه درمان میگرن در طب سنتی به چه شکل می‌باشد؟
برای درمان این افراد ابتدا، سیستم گوارش این افراد را درمان می‌کنیم و سپس طبع این افراد (چون سرد مزاج می‌باشند) را تغییر می‌دهیم و طبع آنها را گرم‌تر می‌کنیم.
متعاقب آن برای دفع سموم هم از طریق سیستم گوارش و هم از طریق حجامت اقدام می‌کنیم. تاکنون ثابت کرده‌ایم که روش حجامت در درمان بیماری میگرن یکی از بهترین راه‌های درمانی می باشد.
گرچه بیشتر موارد میگرن می‌تواند شدید باشد ولی هر سردرد شدیدی میگرن نیست و گاهی سردرد میگرن به گونه یک درد خفیف خود را نشان می‌دهد. هنوز پس از سال‌ها پژوهش، چرایی ایجاد این سردرد مشخص نشده است.
رد میگرن در اثر تورم رگ‌های خونی و اعصاب اطراف مغز ایجاد می‌شود. به نظر می‌آید یک ماده شیمیایی موجود در مغز به نام سروتونین نقش اصلی را در این بیماری داشته باشد، گرچه هنوز عاملی که باعث این دگرگونی‌ها در فعالیت ساقه مغز و سطح سروتونین می‌شود بخوبی شناخته نشده‌است، اما یک محقق دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای نخستین بار در دنیا برای درمان میگرن از عصاره گیاه نعناع به صورت موضعی استفاده کرد.
دکتر افشین برهانی دانشیار بخش مغز و اعصاب این دانشگاه در گفتگو با خبرنگار جام‌جم می‌گوید: بر اساس تحقیق انجام شده برای درمان میگرن از محلول 10 درصد منتول که جزو اصلی عصاره نعناع است به صورت موضعی روی پوست ناحیه شقیقه استفاده می‌شود که فکر اولیه استفاده از دارو به صورت موضعی برای درمان میگرن نیز از کتاب قانون ابن سینا گرفته شده است.
ابن‌سینا در کتاب قانون، استفاده از درمان‌های موضعی روی ناحیه شقیقه در درمان میگرن را پیشنهاد می‌کند که بر اساس آن در این تحقیق از عصاره نعناع به عنوان دارو استفاده شده است. نعناع به عنوان یک عامل ضد درد در طب سنتی ایران اهمیت خاصی دارد و این تحقیق با روش علمی و آزمایش روی بیماران انجام گرفته است.
وی با اشاره به مطالعه روی 35 بیمار با 118 حمله میگرنی در این تحقیق ادامه داد: در پایان نتیجه‌گیری شد محلول منتول (عصاره نعناع) به صورت معناداری در کاهش مدام درد و نیز استفراغ، تهوع و نورگریزی بیماران میگرنی موثر است. به طوری‌که اثر نعناع در درمان میگرن، با استفاده از 3 مکانیسم ضداسپاسم، ضددرد و ضدالتهاب موجود در منتول موثر است و استفاده از محلول منتول به صورت موضعی بر پوست ناحیه شقیقه به دلیل افزایش سرعت اثر و کاهش عوارض سیستمیک می‌تواند جایگزین مناسبی برای داروهای خوراکی میگرن باشد.
برهانی، میگرن را یک بیماری مزمن شایع دانست به طوری‌که حدود 18 درصد زنان و 6 درصد مردان را در دنیا مبتلا می‌کند و گفت: درمان‌هایی که در حال حاضر برای میگرن وجود دارد فقط بخشی از بیماران میگرنی را درمان می‌کند و در همین زمینه تحقیقی در آمریکا انجام شده است که حدود 70 درصد بیماران از درمان خود با داروهای رایج رضایت کامل ندارند.
وی افزود: میگرن یک سردرد تپش‌دار است که می‌تواند در یک سو یا هر دو سوی سر ایجاد شود. سردرد میگرن بیشتر با تهوع، استفراغ یا کاهش اشتها همراه است. فعالیت فیزیکی و ورزش، نورهای درخشان یا صداهای بلند می‌توانند سردرد را بدتر کنند. بیشتر افراد دچار سردرد میگرن، پس از آغاز سردرد به محلی تاریک، آرام و خنک می‌روند تا سردردشان رفع شود. بیشتر حمله‌های میگرنی میان 124 ساعت طول می‌کشد اگر چه این زمان می‌تواند کوتاه‌تر یا بلندتر از مدت ذکر شده باشد. یکی از ویژگی‌های بی‌همتای میگرن، احساس غیرمعمولی است که پیش از آغاز حمله به فرد دست می‌دهد و به آن «پیش‌درآمد» می‌گویند. نشانه‌های پیش درآمد می‌تواند دربرگیرنده خستگی، گرسنگی یا احساس خشم باشد. همچنین میگرن «پس اثر» نیز دارد که پس از حمله این احساس به فرد دست می‌دهد و دربرگیرنده احساس تهی شدن از انرژی است و می‌تواند یک تا 2 روز پس از حمله شدید میگرن ادامه یابد. البته باید یادآور شد همگی کسانی که مبتلا به میگرن هستند دچار پیش درآمد یا پس اثر میگرن نمی‌شوند.
به گفته برهانی، حمله میگرن گاهی بر اثر برخی از فعالیت‌ها، غذاها، بوها و حتی احساسات تحریک شده بروز می‌کند. همچنین برخی از بیماران زمانی که دچار استرس می‌شوند، حمله میگرن به سراغ آنها می‌آید در حالی‌که عده‌ای دیگر پس از این‌که استرس آنها رفع شد، دچار حمله میگرن می‌شوند.
